* ـ چرا پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و سلم در خطبه غدیر کلمهى «مولى» را در مورد حضرت على علیه السلام به کار بردند که در مورد معناى آن شبهه شود و کلمه صریحترى براى نشان دادن مقام حضرت على علیه السلام به کار نبردند؟
در پاسخ باید چند نکته را به اختصار یادآور شد:
الف ـ چنانچه در عبارات ذکر شده از خطبه (به عنوان نمونه) ملاحظه شد، پیامبراکرمصلىاللهعلیهوآله در مورد مقام حضرت على علیهالسلام غیر از عبارت مشهور «من کنت مولاه فهذا على مولاه» تعابیر دیگرى را نیز به کار بردهاند از قبیل حاکم مؤمنان (امیر‌المؤمنین)، پیشوا (امام)، خلیفه رسول اللّه، صراط مستقیم. به علاوه حضرت بارها در این خطبه با عبارات مختلف امر به پیروى مطلق از امیر المؤمنین توسط مسلمانان فرمودهاند.
ب ـ در اواخر خطبه پیامبر صلىاللهعلیهوآله تأکید نمودند که از سوى خداوند مأمور به بیعت‌گرفتن از مسلمانان براى امیر‌المؤمنین علیهالسلام هستند. این بیعت تا سه روز به طول انجامید. بیعت گرفتن یعنى پذیرش حاکمیت شخص بیعت شونده.
ج ـ حتى اگر نظر را بر عبارت «من کنت مولاه فهذا على مولاه» محدود کنیم باز هم نمىتوان در این عبارت «مولى» را به معناى دوست گرفت، برخى از دلایل این مطلب از قرار زیر است:
ج/1 ـ آیا پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله پس از پایان حج به همه مسلمانان براى حضور در غدیرخم دستور حرکت داده و در آن محل یعنى در بیابان، بیش از یکصد هزار نفر را جمع نمودند و سه روز آنها را نگاهداشتند تا فقط بگویند هر کسى مرا دوست دارد، على را هم دوست داشته باشد؟
ج/2 - نزول آیات تبلیغ و اکمال (که قبلاً متن آنها گذشت، نشان از آن دارد که رسولخداصلىاللهعلیهوآله به ابلاغ موضوعى به مسلمانان مأمور شده است که اگر در آن کوتاهى کند رسالت الهى را انجام نداده و 23 سال زحمات طاقت فرسا و خون دل خوردن نابود مىشود، همچنین با ابلاغ این موضوع دین کامل و نعمت تمام و اسلام دینى مورد پسند خداوند گردید. آیا اعلام دوست داشتن حضرت على علیهالسلام به عنوان تنها پیام غدیر خم با این مسایل سازگار است؟
ج/3 ـ آیه 55 سوره مائده (انما ولیکم اللّه...) حضرت على را در کنار خدا و رسول صلىاللهعلیهوآلهوسلم مصداق منحصر «ولى» براى مؤمنان برشمرده است. در این آیه شریفه ولى را نمىتوان به معنى دوست دانست چون دوستى مؤمنان منحصر در خدا و رسول صلىاللهعلیهوآله و امیر المؤمنین علیهالسلام نیست و مؤمنان همه با هم دوست و برادرند. کلمه «ولى» در این آیه به معناى صاحب اختیار است. در واقع فرمایش پیامبراکرمصلىاللهعلیهوآله در غدیر خم تأکید بر مضمون همین آیه در قرآن است.
به علاوه رسول خدا صلىاللهعلیهوآله از روز اول دعوت خود، و حتى در یوم الدار (که براى اولین بار چهل نفر از خویشان خود را به اسلام دعوت کرد) به نقل شیعه و سنى بر جانشینى حضرت‌على علیهالسلام پس از خود تأکید نموده بود، بنابراین تعبیر کلام پیامبر صلىاللهعلیهوآله در غدیرخم به اینکه «على را دوست داشته باشید» با قرآن و حقایق قطعى تاریخ و قرآن سازگارى ندارد.